Stres - cichy zabójca

Stresujemy się w obliczu utraty pracy, ciężkiego egzaminu, z powodu nieprzewidywalnych zachowań innych ludzi wobec nas lub trudnych związków uczuciowych z bliskimi lub też, kiedy ciąży na nas zbyt wiele obowiązków, a my obawiamy się, czy im sprostamy.

Źródeł stresu można podawać wiele, chociażby dlatego, że każdy z nas patrzy na świat przez pryzmat własnych doświadczeń i emocji, co oczywiście wpływa na odmienne postrzeganie otaczającej nas rzeczywistości. Podobnie w różnoraki sposób na stres reagujemy. Według ayurvedy każdą z dosh w inny sposób dotyka stres.

Vata w stresie

Typ vata szczególnie podatny jest na stres, w obliczu okoliczności nasilających tę doshę. Są nimi: zbyt intensywne zimno, wiatr, długotrwałe zmęczenie, zachwianie regularnego trybu życia, nasilające się zmartwienie lub niepokój, zbyt uboga dieta. Kiedy splatają się z nimi okoliczności życiowe nasilające u osób vata napięcie wewnętrzne, wówczas pojawiają się oznaki stresu związane z nadmiarem vata. Na płaszczyźnie psychicznej są to: bezsenność, niepokój, lęk, wrażliwość na hałas i dotyk, impulsywność, nadpobudliwość, nieumiarkowanie w mowie (inaczej – nadmierna gadatliwość) w połączeniu z chaotycznością myśli. Fizycznie osoba vata odczuwa nadmiar stresu w postaci kołatania serca, cierpi na zaparcia na przemian z biegunkami, ma bóle serca, zawroty głowy, uciążliwie zimne ręce i nogi.

Jak osoby vata mogą sobie radzić ze stresem?

1. Przede wszystkim odżywiaj się w taki sposób, aby złagodzić vata. Zalecane są posiłki ciepłe, o wysokiej kaloryczności, z przewagą słodkiego, kwaśnego i słonego smaku. Między posiłkami popijaj ciepłą lub gorącą wodę. Przed snem dobrze zrobi szklanka ciepłego mleka z dodatkiem kardamonu, gałki muszkatołowej lub łyżki maku;
2. Zadbaj o regularny tryb życia. Często osobom vata trudno jest utrzymać systematyczność w porządku dnia – chodzi tutaj o regularne spożywanie posiłku, regularne godziny snu, regularne pory odpoczynku;
3. Nadmiar vata w organizmie doskonale usuwa rozgrzewający masaż z olejem sezamowym. Przy bezsenności skutecznie działa masaż stóp lekko podgrzanym olejem sezamowym lub ghee. Ciepłe kąpiele również równoważą nadmiar vata i relaksują impulsywną naturę osoby o dominującej doshy vata;
4. Zapach bazylii, pomarańczy i goździków kojąco wpływa na osoby vata – wypróbuj je w postaci kadzidełka lub olejku zapachowego, kiedy przychodzą ciężkie chwile;
5. Wykonuj łagodny rodzaj aktywności sportowej. Może to być tak banalna czynność jak spacer, nieforsująca jazda na rowerze, yoga. Należy być jednak ostrożnym, gdyż zbyt intensywny sport może nasilić dosha vata.

Pitta w stresie

Typ pitta bardzo emocjonalnie przeżywa sytuacje stresogenne, a jednocześnie sam wpływa na innych stresująco. Wynika to z żywiołowej natury osoby o dominującej doshy pitta, która w obliczu stresu reaguje podenerwowaniem i złością, co oczywiście niekoniecznie bywa przyjemne dla otoczenia. Poza tym osobie pitta poddanej długotrwałemu stresowi doskwierają takie dolegliwości jak uczucie gorąca, wysypka, nadkwasota żołądka, zgaga, podrażnienie oczu, pieczenie w okolicach odbytu i generalnie złe znoszenie wysokiej temperatury.

Jak osoby pitta mogą sobie radzić ze stresem?

1. Dostosuj do swojej konstytucji odpowiednią dietę, czyli taką, która łagodzi nadmiar pitta w organizmie. Spożywaj w związku z tym pokarmy o przeważającym smaku słodkim, gorzkim lub cierpkim. Kiedy stres się nasila, lub wpadasz nieoczekiwanie w stresującą sytuację, nie zapominaj o wypiciu szklanki zimnej wody (z odrobiną cukru) lub … zafunduj sobie porcję lodów – w twoim przypadku ten „grzeszek” to istne lekarstwo. Ponieważ osobom pitta sprzyjają produkty z płatków róż, możesz uszlachetnić wodę, dodając do szklanki kilka kropel olejku różanego, a na deser poleca się dżem z płatków róż;
2. Równie skutecznie działa zimny prysznic, a jeśli to w danej chwili nie jest możliwe zrób sobie okład na czoło i oczy z ręcznika zanurzonego w zimnej wodzie;
3. Zalecane są herbatki ziołowe z kopru włoskiego, nasion kolendry i lukrecji, do których można dodać odrobinę cukru (brązowego lub miodu), śmietanki lub mleka; gdy na zewnątrz jest zimno, możesz je pić lekko ciepłe, zaś przy cieplejszej pogodzie, najlepiej odczekać, aż całkowicie ostygną;
4. Ghee jest najbardziej wskazanym tłuszczem dla pitty – używaj go do smarowania pieczywa, jako dodatek do mleka, lub do masażu (ewentualnie olej kokosowy);
5. Wychładzające działanie ma oddychanie lewą stroną nosa – przyłóż prawy kciuk na prawej dziurce nosa i oddychaj równomiernie przez lewą dziurkę przez 5-10 minut;
6. Zapach drzewa sandałowego, róży, lawendy, jaśminu łagodzi podrażniony nastój osób pitta;
7. Wybieraj stosowne rodzaje sportu, np. pływanie lub narty. Unikaj takich aktywności, które zbytnio rozgrzewają lub wzbudzają zbyt silne emocje.

Kapha w stresie

Typ kapha wydaje się być najbardziej odporny na czynniki stresogenne – w porównaniu z wrażliwym Vata czy wybuchowym Pitta, osoby Kapha zachowują w obliczu stresu spokój i równowagę. Nie należy jednak myśleć, że te osoby stres omija dużym łukiem i nieprzyjemne odczucia z nim związane są im obce. W sytuacjach stresowych osoby te jeszcze bardziej kumulują w organizmie nadmiar kapha, co często same pogłębiają złymi nawykami, do których uciekają się by radzić sobie ze stresem. Najczęściej bowiem osoby kapha sięgają w takich sytuacjach po czekoladę, objadają się tłustymi lub słodkimi posiłkami, i jednocześnie nie wykazują zbytniej chęci do jakiejkolwiek formy ruchu. Wówczas to osoby kapha popadają w depresję, tracą ambicje i motywację do działania, stają się pasywne i ospałe.

Jak osoby kapha mogą sobie radzić ze stresem?

1. Najważniejszym lekarstwem jest stosowanie ścisłej diety odpowiedniej dla osób Kapha – jest to lekka dieta z przewagą ostrego, gorzkiego i cierpkiego smaku. Posiłki powinny być mniej obfite, mniej kaloryczne, a bardziej o suchej konsystencji, czyli najlepiej pieczone lub duszone w małej ilości tłuszczu;
2. Jeden dzień w tygodniu ogranicz jadłospis – zrezygnuj z kolacji lub zachowaj post przez cały dzień;
3. Istnym antidotum są regularne ćwiczenia fizyczne, których wymiar czasowy lub intensywność mogą być w miarę czasu zwiększane.

Najskuteczniejszym jednak sposobem radzenia sobie ze stresem polecanym dla każdej z dosh jest medytacja, która działa nie tylko doraźnie, ale przede wszystkim zaradczo. Każdego dnia zderzamy się z setkami bodźców mających na nas stresogenne działanie, każdej godziny bombardowani jesteśmy przez impulsy przyspieszające nam tętno, każdej chwili może wydarzyć się coś, co poskutkuje silnym napięciem, strachem czy bólem głowy. Zazwyczaj dla zachowania zdrowia fizycznego dietetycy polecają różnorodne specyfiki jak witaminy, minerały, suplementy.

Medytacja działa właśnie jak taki suplement diety mający na celu utrzymanie nas w zdrowiu psychicznym. Nie możemy ustrzec się przed stresem, możemy jednak zabezpieczyć nasze zdrowie psychiczne przed jego negatywnymi skutkami, tym bardziej, że dbając o ten aspekt zdrowia przyczyniamy się do utrzymania równowagi na płaszczyźnie fizycznej. Wiemy bowiem, że większość chorób fizycznych ma podłoże w psychice, zaś stres jest w 90% przyczyną powstania lub nasilenia się objawów wszystkich chorób umysłowych jak i fizycznych. Systematyczna praktyka medytacji jest tym narzędziem w naszych rękach, które sprawi, że będziemy inaczej odbierać stres – inaczej oznacza, że będziemy w stanie kontrolować nasze reakcje na czynniki stresogenne, że nie będziemy wchodzić pod wpływ tego co nas czyni zdenerwowanym, napiętym, zatrwożonym, że będziemy mogli zdystansować się do tego, co nas niepokoi czy drażni. Efektem regularnej medytacji jest rosnące poczucie spokoju, bezpieczeństwa i równowagi, wewnętrznej stabilności, czyniąc nas odpornymi na wszelki stres.